Tôi nhớ những chuyến đi Sài Gòn từ 2007 về trước, Mai Linh luôn là lựa chọn số một cho khách đi taxi. Với số lượng vượt trội và đội xe Toyota mới đồng đều, Mai Linh hoàn toàn áp đảo các thương hiệu đàn em khác như Sài Gòn Tourist, Petrolimex, Comfort, Hoàng Long, Phương Trang, Vina vàng, Vinasun,... Trong lần tới Sài Gòn tháng 12/2012 vừa rồi, tôi đếm đầu taxi sau mỗi nhịp đèn giao thông và tỷ lệ taxi Vinasun gần như gấp đôi so với tất cả các hãng khác cộng lại!
Báo chí nói nhiều về những đầu tư ngoài ngành và tăng trưởng dàn trải của Mai Linh dẫn đến mất cân đối dòng tiền và vỡ nợ. Nhưng sau những lần được gặp các anh chị lãnh đạo Vinasun từ giữa 2009, tôi đã tin rằng đế chế Mai Linh sẽ suy tàn. Mai Linh sẽ thua ngay tại ngành nghề cốt lõi, ngay tại Sài Gòn, thành trì quan trọng nhất.
Người lãnh đạo và văn hóa doanh nghiệp:
Gia đình anh Đặng Phước Thành, chủ của Vinasun, có truyền thống làm dịch vụ từ lâu với những nhà hàng Hai Lúa, Tràm Chim nổi tiếng Sài Gòn và rất thành công. Ai đã từng tới những nhà hàng này đều phải thán phục sự hiểu biết sâu sắc nhu cầu khách hàng của ông chủ
. Công thức kinh doanh độc đáo này sau đó được nhiều nhà hàng khác copy. Mỗi lần được tiếp xúc với anh Thành và ban lãnh đạo của Vinasun là một lần tôi học được rất nhiều về văn hóa phục vụ cũng như quản trị doanh nghiệp. Làm dịch vụ quả thực rất khó, nhất là khi đối tượng phục vụ là cả xã hội.Anh Thành đã xây dựng được quanh mình một đội ngũ lãnh đạo hùng hậu chuyên trách các mảng từ quản lý, kinh doanh, tài chính, nhân sự đào tạo, quan hệ,… Cảm nhận chung là các anh chị luôn đầy năng lượng, làm việc hết mình vì công ty. Trong hơn 3 năm theo dõi, tôi chưa thấy có vị trí chủ chốt nào trong ban lãnh đạo từ nhiệm. Tỷ lệ chia hoa hồng cho tài xế của Vinasun cũng ở mức cao nhất trên thị trường. Tài xế thu nhập 15-20tr/tháng không phải là chuyện hiếm. Rất khó tìm được tài xế Vinasun chuyển qua lái cho hãng khác, trường hợp ngược lại khá phổ biến. Việc phân chia lợi ích giữa công ty với khách hàng, chủ doanh nghiệp với người làm thuê luôn là bài toán khó. Nhưng hiệu quả kinh doanh cao nhất trong ngành cho phép Vinasun giải quyết thỏa đáng mâu thuẫn lợi ích ấy với triết lý win-win.
Tôi tới cuộc hẹn lần đầu với anh Minh, Phó tổng phụ trách KD của Vinasun, tại văn phòng công ty cách đây hơn 3 năm. Đó là một tòa nhà nhỏ trên đường Điện Biên Phủ, khiêm nhường giản dị với vách ngăn khung nhôm kính và diện tích khá nhỏ so với một tổng hành dinh điều hành hàng ngàn xe với hơn 6000 nhân viên. Tôi luôn có cảm tình với những văn phòng điều hành giản dị vì nó đi liền với chi phí thấp và hiệu quả cao cho đồng vốn cổ đông. Văn phòng hiện nay của Công ty nằm tại Vinasun Tower Q5, đã khang trang, to đẹp, phù hợp với quy mô 4500 xe, 14000 nhân viên, 2500 tỷ doanh thu, 1800 tỷ tổng tài sản hiện nay.
Chiến lược và chiến thuật cạnh tranh:
![[IMG]](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_vYPErg-Ad4hC0YrLLKN5DtnDhV1uwRWUo_gnUxI94YwUIByVundQFq4EuENbORLvADBDC_ZL44k9Mg3CeD6xTPLZL93pDMxIFozzjPfZoc2VyEDuu1gHbtlJKRk7d2S0VCfu89WYlSQj265xyZiUoQJBti8dOQvJvwxQ=s0-d)
Bước tiến quân thần tốc: Vinasun bắt đầu tham gia vào thị trường taxi từ 2003 với 8 tỷ vốn đầu tư ban đầu và tăng lên 16 tỷ vào 2006. Đội xe ban đầu chỉ 27 so với con số 4500 sau chưa đầy 10 năm. Trong ngành kinh doanh đặc thù này, quy mô là yếu tố sống còn. Không ai muốn gọi taxi để phải chờ quá 5’. Khi đã vào cuộc chiến taxi tại Sài Gòn, quy mô dưới 2000 xe thì không có cách nào để chiến thắng.
Vinasun đã tận dụng rất tốt thời điểm kinh tế và thị TTCK bùng nổ 2006-2009 để gia tăng đội xe tại các thị trường trọng yếu nhất Sài Gòn, Đồng Nai, Bình Dương. Để làm được việc này gia đình anh Thành đã chấp nhận giảm tỷ lệ sở hữu xuống thông qua những đợt huy động vốn từ các cổ đông bên ngoài, gia tăng đòn bảy tài chính, và thanh lý BĐS. Đối với taxi cũng như rất nhiều ngành kinh doanh từ NH tới CK, xi măng tới sắt thép, thực phẩm tới tôm cá…, cơ hội để vươn lên top dẫn đầu chỉ đến một lần duy nhất. Khi thị trường đi vào ổn định, chợ đã có soái, thì chi phí vào cửa cũng trở nên quá đắt đỏ chứ đừng nói tới chuyện vươn lên top 1, 2, 3.
Đánh chiếm kinh đô: Trong thị trường Taxi, Sài Gòn có quy mô doanh thu khoảng 50% cả nước, là nơi duy nhất đảm bảo doanh thu bình quân mỗi đầu xe 1,5-2 triệu đ/ngày. Hà Nội doanh số mỗi xe chỉ đạt 2/3 con số đó và các thành phố cấp 2 thậm chỉ chỉ được nửa. Cùng một mức đầu tư xe, cùng một chi phí vận hành quản lý (thậm chí cao hơn do quy mô nhỏ), không khó để nhận ra mảnh đất nào màu mỡ nhất và thành trì nào cốt tử nhất. Trong ngành Taxi, ai chiếm được Sài Gòn, người ấy là vua.
Mai Linh đã ngủ quên với số lượng đầu xe lớn, thương hiệu số một, khách doanh nghiệp đi thẻ rất đông (một phần nhờ yếu tố độ phủ rộng toàn quốc)… và công thức franchise phân quyền tới từng công ty con, công ty cháu đã giúp Mai Linh tăng trưởng trước mạnh mẽ trước đây. Tưởng như vị thế đó là bất khả xâm phạm. Nhưng việc phân tán sức mạnh cho quá nhiều đơn vị, dàn trải nguồn lực sang các lĩnh vực khác và sức ép quá lớn từ vốn vay đã khiến người khổng lồ Mai Linh tê liệt, gần như chỉ biết đứng nhìn để mặc cho đối thủ ra đòn knockout hiểm hóc.
Đã có rất nhiều quyết định được đưa ra tại Vinasun. “Vì sao lại là Toyota? Vì sao lại là Inova J/G? Vì sao quyết mua 300 xe đầu năm, 500 xe nữa cuối năm trong khi lãi suất cao chót vót? Vì sao lại phải quyết tử để lấy Khách sạn A, nhà hàng B, sàn nhảy C, bệnh viện D? Vì sao chưa tăng giá ngay dù xăng đã lên? Vì sao tỷ lệ chia cho tài 55-45 rồi 60-40? Giải quyết biểu tình lãn công ntn?…” đằng sau mỗi câu trả lời là những nghiên cứu kỹ lưỡng với phương án thực hiện tỷ mỉ để tối ưu lợi ích. Vinasun hiểu nhu cầu khách hàng, hiểu trận địa Sài Gòn, Đồng Nai, Bình Dương tới từng chân tơ kẽ tóc.
Bằng những nỗ lực không ngừng, quan hệ ngoại giao khéo léo, cơ chế chia sẽ lợi ích linh hoạt và nguồn lực tập trung, mỗi năm qua đi lại thấy Vinasun chiếm thêm được những cứ điểm quan trọng của Q1, Q3, sau đó là Q4, Q5, Q7, rồi hiện tại là hơn 900 điểm đón khách phủ khắp Sài Gòn. Số lượng xe cũng tăng lên nhanh chóng cùng với độ phủ của các cứ điểm. Doanh thu trên đầu xe vẫn tăng đều thuận chiều với số lượng xe sắm mới. 2010 Vinasun chính thức vượt mặt Mai Linh tính trên doanh số thu về từ thị trường Sài Gòn.
Những sai lầm:
Tuy vậy ko phải bước đi nào cũng trải hoa, trận chiến nào cũng thắng lợi. VNS đã từng thử nghiệm dàn xe taxi siêu sang (camry) năm 2008 nhằm phục vụ lớp khách thượng lưu tại trung tâm Sài Gòn nhưng không thành công. Cái hay là họ nhận ra sai lầm và “cutloss” rất nhanh chóng trong năm 2009. Hay việc tìm tòi mở ra thị trường mới ở các thành phố cấp 2 như Bình Dương, Đồng Nai, Đà Nẵng, Cần Thơ cũng không dễ dàng. 2008 và 2011 là hai năm khó khăn nhất với công ty khi đang tăng tốc chạy ở tốc độ cao thì gặp con đường quá xấu, lãi suất vay có lúc chạm 20%. Tỷ lệ đòn bảy 4-6 đã gặm đi một phần lợi nhuận lớn của công ty, nhưng mặt khác đối thủ cạnh tranh lần lượt rơi rụng. Ngoài ra, với những lợi thế quan hệ của anh Thành từ thời còn làm CT UBND phường Bến Thành Bến Nghé cộng với kinh nghiệm buôn bán đất trung tâm hàng chục năm qua giúp Vinasun tiếp cận được một số dự án BĐS. Thay vì ngập sâu vào đầu tư BĐS như Mai Linh, sai lầm lớn nhất của Vinasun chỉ là chậm trễ trong việc thoái vốn lô đất 717m2 tại Thủ Khoa Huân, sau lưng Chợ Bến Thành. Chậm trễ 1 năm (cuối 2009 tới cuối 2010) không những làm giá bán thấp đi mà còn khiến công ty phải chịu một gánh nặng lãi vay rất lớn cho khoản thu gần 300 tỷ này. Tuy vậy đến bây giờ nhìn lại, việc thoái vốn thành công lô đất này từ 2010 và không đầu tư thêm vào BĐS đã thể hiện tầm nhìn của ban lãnh đạo Vinasun.
Con đường phía trước:
Thị trường khốc liệt như chiến trường. Ngành Taxi vẫn liên tục vận động nhưng ngôi vị số một đã có chủ nhân mới xứng đáng. Giai đoạn chiến đấu căng thẳng nhất (hy sinh lợi nhuận ngắn hạn) đã ở phía sau. Có lẽ thời gian tới, ưu tiên số một của Vinasun sẽ thay đổi, từ quyết liệt tăng trưởng thị phần sang gia tăng lợi nhuận biên tại các thị trường hiện có. Và biết đâu, đang có một sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho một cuộc đổ bộ tới thị trường lớn thứ 2 cả nước: Hà Nội.
Dù CP VNS rất kém thanh khoản và thiếu tính thị trường, tôi vẫn luôn muốn giữ cho mình một ít CP để có cơ hội dự ĐHCĐ và theo dõi các bước tiến của công ty hàng năm. Bài viết dông dài này đơn thuần để chia sẻ những hiểu biết cá nhân về Vinasun cũng như sự ngưỡng mộ của tôi với ban lãnh đạo từ những gì họ đã làm được.
Nguồn: Thành viên Comaogaotien, Diễn đàn vfpress.vn
Read more: http://vfpress.vn/threads/vinasun-vns-mat-troi-phuong-nam.4716/#ixzz2eq6tcM5x
